Khi nghi ngờ bệnh nhân có tràn dịch màng phổi, các xét nghiệm và cận lâm sàng sau đây là cần thiết để chẩn đoán và đánh giá mức độ của tràn dịch

tháng 11 12, 2024

 Khi nghi ngờ bệnh nhân có tràn dịch màng phổi, các xét nghiệm và cận lâm sàng sau đây là cần thiết để chẩn đoán và đánh giá mức độ của tràn dịch:
1. Chụp X-quang ngực (X-ray)

• Mong đợi kết quả:

• Phát hiện dấu hiệu tràn dịch màng phổi như đục nền phổi (thường là một hoặc hai bên), thể tích dịch nhỏ có thể thấy ở các góc sườn hoành hoặc tràn dịch lớn có thể làm mất đường viền của các cấu trúc lồng ngực.

• Đánh giá vị trí và mức độ tràn dịch (tràn dịch ở khu vực thấp của phổi, có thể thấy trong tư thế nằm nghiêng).

• Đánh giá mức độ xẹp phổi, nếu có.

2. Siêu âm ngực

• Mong đợi kết quả:

• Siêu âm ngực có thể phát hiện tràn dịch màng phổi nhỏ và xác định chính xác vị trí dịch, phân biệt dịch trong và dịch có tạp chất (mủ, máu).

• Xác định mức độ và thể tích dịch.

• Có thể dùng để hướng dẫn lấy dịch nếu cần thiết (chọc hút dịch màng phổi).

3. Chọc dò dịch màng phổi (Thoracentesis)

• Mong đợi kết quả:

• Xét nghiệm dịch màng phổi là bước quan trọng để xác định nguyên nhân tràn dịch.

• Tính chất dịch:

• Dịch trong có thể chỉ ra viêm màng phổi vô trùng, suy tim, hoặc ung thư.

• Dịch đục có thể liên quan đến nhiễm trùng (mủ).

• Dịch có máu có thể chỉ ra chấn thương hoặc u phổi.

• Các xét nghiệm cần thực hiện trên dịch màng phổi:

• Định lượng protein và lactate dehydrogenase (LDH) trong dịch màng phổi. Nếu tỷ lệ protein trong dịch màng phổi/ protein huyết thanh > 0,5 và/hoặc tỷ lệ LDH trong dịch màng phổi/LDH huyết thanh > 0,6, có thể nghi ngờ tràn dịch do viêm (viêm phổi hoặc ung thư).

• Cell count (Số lượng tế bào) trong dịch:

• Bạch cầu tăng có thể chỉ ra nhiễm trùng (tràn dịch mủ) hoặc lao.

• Bạch cầu lympho cao có thể gặp trong tràn dịch do lao hoặc ung thư.

• Cấy dịch màng phổi để tìm vi khuẩn nếu nghi ngờ nhiễm trùng (ví dụ, viêm màng phổi mủ).

• Kính hiển vi để tìm tế bào ung thư nếu nghi ngờ tràn dịch do ung thư.

4. Chụp CT ngực

• Mong đợi kết quả:

• Giúp xác định chính xác thể tích dịch và vị trí dịch.

• Có thể giúp phát hiện bệnh lý nền như u phổi, di căn phổi, hoặc tổn thương mạch máu như tắc nghẽn động mạch phổi.

• Xác định các dấu hiệu viêm hoặc u liên quan đến tràn dịch màng phổi.

5. Xét nghiệm máu

• Mong đợi kết quả:

• Tổng phân tích tế bào máu (CBC): Để phát hiện bạch cầu tăng trong trường hợp nhiễm trùng hoặc thiếu máu trong trường hợp suy dinh dưỡng hoặc ung thư.

• CRP và ESR (tốc độ lắng máu): Là chỉ số viêm để đánh giá mức độ viêm trong cơ thể.

• Huyết thanh HIV, nếu có nguy cơ nhiễm HIV, vì bệnh nhân có thể bị lao phổi hoặc tràn dịch do suy giảm miễn dịch.

6. Thử nghiệm chức năng thận và gan

• Mong đợi kết quả:

• Để đánh giá suy thận hoặc suy gan như là nguyên nhân gây ra tràn dịch (ví dụ: tràn dịch do suy tim phải hoặc suy gan).

• Cân nhắc các xét nghiệm chức năng thận, bao gồm urea, creatinine, electrolytes.

7. Test tuberculin (TST) hoặc xét nghiệm GeneXpert nếu nghi ngờ lao phổi

• Mong đợi kết quả:

• Để xác định nhiễm lao như nguyên nhân của tràn dịch màng phổi, đặc biệt nếu dịch có tính chất lympho hoặc bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ lao.

Kết luận:
Các xét nghiệm và cận lâm sàng sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân tràn dịch màng phổi và phân loại dịch (dịch trong, dịch đục, dịch máu) để từ đó có phương án điều trị thích hợp.